خستگی مزمن اختلالی است که مشخصه آن خستگی افراطی است. این خستگی حتی با استراحت کافی نیز برطرف نمی‌شود. با افراکلینیک همراه باشید تا علل، علائم و درمان این اختلال را بهتر بشناسید.
برای دریافت مشاوره فردی می توانید با مشاوران افرا کلینیک تماس حاصل فرمایید.
021-44273757 ، 021-44273767
سندروم خستگی مزمن چیست؟
سندروم خستگی مزمن اختلالی است که مشخصه مهم آن خستگی افراطی است. این احساس خستگی چند ویژگی خاص دارد:
-
شدت این احساس شدید و افراطی است.
-
با استراحت و یا گذشت زمان بهبود پیدا نمی‌کند.
-
این احساس خستگی با فعالیت خاصی مرتبط نیست.
-
این نوع خستگی قبلا تجربه نشده و احساس جدیدی است.
افرادی که دچار سندروم خستگی مزمن هستند حتی در صورت وجود استراحت کافی نیز باز هم احساس خستگی دارند. احساس خستگی در افراد مبتلا معمولا علت واضحی ندارد. علائم سندروم خستگی مزمن در افراد مختلف متفاوت گزارش شده است. اما معمولا افراد از علائمی همچون خستگی یا فرسودگی، سردرد، ضعف، درد عضلانی، فقدان خواب آرامش‌بخش، اختلال کارکرد جنسی و مشکلات گوارشی رنج می‌برند. علاوه بر علائم جسمی افراد ممکن است مشکلاتی در ارتباط با تفکر و حافظه نیز داشته باشند. به عنوان مثال برخی از افراد مبتلا به سندروم خستگی مزمن گزازش می‌کنند که در تمرکز کردن بر جزئیات، به خاطر آوردن رویدادها و تصمیم‌گیری دچار مشکل هستند. این بیماری بیشتر جوانان (سنین 20 الی 40 سال) را درگیر می‌کند؛ اما ممکن است در کودکان، نوجوانان و میانسالان نیز مشاهده شود. شیوع سندروم خستگی مزمن در زنان 2 برابر مردان است.
علائم سندروم خستگی مزمن چیست؟
مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها در ایالات متحده (CDC) علائم سندروم خستگی مزمن را به این صورت توضیح می‌دهد:
خستگی شدید و غیرقابل توضیح به مدت بیش از 6 ماه که واجد خصوصیات زیر باشد:
-
اخیرا آغاز شده و یا شروع مشخصی داشته باشد.
-
ناشی از فعالیت مداوم نباشد.
-
با استراحت برطرف نشود.
-
سبب اختلال کارکردی شود.
وجود چهار یا بیشتر از چهار علائم زیر:
-
اختلال حافظه یا تمرکز
-
گلودرد
-
حساس شدن غدد لنفی
-
درد عضلانی
-
درد در چندین مفصل
-
نوع جدید سردرد
-
خواب بیمار نیرو بخش نیست.
-
ضعف متعاقب فعالیت که بیش از 24 ساعت طول بکشد.
البته باید توجه داشته باشید همه افراد مبتلا به سندروم خستگی مزمن لزوما همه علائم فوق را تجربه نمی‌کنند و همان‌طور که گفته شد تجربه علائم در افراد مختلف متفاوت است.
علت سندروم خستگی مزمن چیست؟
علت دقیق این بیماری و مکانیسم‌های دخیل در آن به خوبی شناخته شده نیست. مطالعات پژوهشی نشان داده است که معمولا ترکیبی از عوامل زیر می‌تواند در ابتلا به سندروم خستگی مزمن موثر باشد:
-
عفونت‌های ویروسی
یک مطالعه پژوهشی نشان داده است که فعالیت آنتی‌بادی ویروس Epstein-Barr (EBV) درافراد دچار سندروم خستگی مزمن بیشتر است. سایر مطالعات نیز نشان داده‌اند عفونت ویروسی یک فاکتور خطر قابل توجه در سندروم خستگی مزمن است.
-
سیستم ایمنی ضعیف
برخی مطالعات نشان داده‌اند که افراد مبتلا به سندروم خستگی مزمن دچار برخی اختلالات در سیستم ایمنی هستند. اما هنوز به خوبی مشخص نشده است که این ناهنجاری علت ابتلا به سندروم خستگی مزمن است یا در نتیجه آن ایجاد می‌شود.
-
استرس
وجود استرس‌های محیطی می‌تواند برخی از آسیب‌پذیری‌های اولیه همچون وجود ژن مرتبط با سندروم خستگی مزمن یا اختلالات موجود در سیستم ایمنی را فعال کرده و منجر به بروز علائم در افراد شود.
-
عدم تعادل هورمونی
برخی از هورمون‌های تولید شده در هیپوفیز، هیپوتالاموس و غده فوق کلیه در افراد مبتلا به سندروم خستگی مزمن دچار نوسان می‌شود.
راه‌های تشخیص سندروم خستگی مزمن
مهم‌ترین علامت کلیدی در تشخیص سندروم خستگی مزمن وجود یک خستگی افراطی است که غیرقابل توجیه بوده و علت مشخصی برای آن وجود ندارد. وجود این نوع خستگی در کنار سایر علائمی که توضیح داده شد و ادامه این روند بیش از 6 ماه بایستی به منزله یک زنگ خطر تلقی شود. با مشاهده این علائم بهتر است ابتدا به پزشک مراجعه کنید تا علل جسمی احتمالی مورد بررسی قرار گیرد. البته توجه داشته باشید هیچ آزمایش خاصی جهت تشخیص سندروم خستگی مزمن وجود ندارد و پزشک با بررسی‌های اختصاصی سندروم خستگی مزمن را از سایر بیماری‌ها همچون اختلالات خواب و ... تشخیص می‌دهد. پس از اطمینان از عدم وجود بیماری خاص، در مرحله بعد بهتر است به روانشناس یا روانپزشک مراجعه شود. روانشناس و یا روانپزشک علائم شما را بررسی کرده و در تشخیص نهایی به شما کمک می‌کنند.
روش‌های درمان بیماری سندروم خستگی مزمن
درمان سندروم خستگی مزمن ترکیبی و شامل مجموعه‌ای از اقدامات درمانی و حمایتی است. از آنجایی که اکثر افراد مبتلا به سندروم خستگی مزمن دچار افسردگی و اضطراب نیز هستند، بنابراین بخشی از درمان متمرکز بر بهبود علائم افسردگی (شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله درمان افسردگی مراجعه کنید) و اضطراب خواهد بود. به منظور بهبود انواع افسردگی و اضطراب ممکن است پزشک برای افراد داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب تجویز کند. و یا افراد به روانشناس ارجاع داده شوند. روانشناس به افراد کمک می‌کند تا استرس و اضطراب خود را به شیوه مناسب مدیریت کرده و از راهکارهای مقابله‌ای سالم استفاده کنند. کنترل اضطراب و به طور کلی مدیریت و تنظیم هیجان یک عامل بسیار مهم در بهبود این افراد به شمار می‌رود. چرا که استرس می‌تواند سیستم ایمنی افراد را تحت‌تاثیر قرار داده و علائم سندروم خستگی مزمن را بدتر کند.
روانشناس همچنین به افراد کمک می‌کند تا تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنند. این تغییرات گسترده بود و شامل انجام تمرینات آرام‌سازی، ورزش و ... است. از دیگر اقداماتی که لازم است در راستای تغییر سبک زندگی صورت گیرد ایجاد تعادل بین برنامه‌های زندگی و تنظیم خواب است. فرد مبتلا به سندروم خستگی مزمن لازم است که برنامه‌های سبکی برای فعالیت روزانه خود در نظر بگیرد و از یک برنامه خواب منظم تبعیت کند. روانشناس همچنین به فرد مبتلا به سندروم خستگی مزمن کمک می‌کند تا برخی از باورهای نادرست مرتبط با این بیماری را اصلاح کند. برخی از افراد مبتلا معتقد هستند هر فعالیت خستگی آوری سبب بدترشدن اختلال می‌شود و همین باور موجب می‌شود افراد به تدریج منزوی شده و دچار افسردگی شوند.
متخصصان سلامت روان در بخشی از فرایند درمان، جلسات آموزشی برای اعضای خانواده برگزار کرده و به اعضای خانواده در مورد این اختلال آموزش‌های لازم را ارائه می‌دهند. آموزش و آگاه‌سازی اعضای خانواده منجر به تقویت همدلی و همراهی با بیمار شده و تاثیر چشمگیری در بهبود علائم خواهد داشت. بخشی از درمان بیماران مبتلا به سندروم خستگی مزمن متمرکز بر رفع علائم جسمی همچون دردهای عضلانی و مفصلی و سایر اختلالات جسمی است. از این رو ممکن است تعدادی داروهای ضددرد برای افراد مبتلا تجویز شود. اما توصیه کلی بر این است که بیماران تشویق شوند فعالیت روزمره خود را ادامه دهند و تا حد امکان در برابر خستگی خود مقاومت کنند. در واقع کم‌کردن از حجم کار بسیار بهتر از حاضر نشدن در محل کار است.
برای دریافت مشاوره فردی می توانید با مشاوران افرا کلینیک تماس حاصل فرمایید.
021-44273757 ، 021-44273767
