همه ما با شنیدن کلمه هوش ناخودآگاه به این نکته فکر می‌کنیم که میزان هوش هر فرد ژنتیکی و از پیش تعیین شده است. اما جالب است بدانید که نوع خاصی از هوش، به نام هوش هیجانی وابسته به محیط است و می‌توان آن را از طریق شیوه‌هایی از جمله مشاوره فردی افزایش داد.
برای دریافت مشاوره فردی می توانید با مشاوران افرا کلینیک تماس حاصل فرمایید.
021-44273757 ، 021-44273767
آنچه باید درباره هوش هیجانی بدانیم
تعریف واژه هوش، سنجش و همچنین تقیسم‌بندی‌های متعدد آن همواره یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در طول سالیان متمادی بوده است. امروزه با توجه به رویکردهای متعدد تعاریف متفاوتی از هوش ارائه می‌شود. اما به طور کلی می‌توان هوش را توانایی سازگاری یک فرد با محیط و نحوه حل مسئله در موقعیت‌های مختلف تعریف کرد. امروزه همه متخصصان این واقعیت را پذیرفته‌اند که هوش، یک مفهوم کلی و یا صرفا یک توانمندی خاص نیست. بلکه هوش مجموعه‌ای از توانمندی‌ها و استعدادهای مختلف است. یکی از انواع بسیار مهم هوش، هوش هیجانی است. در ادامه ابعاد مختلف هوش هیجانی توسط متخصصان افرا کلینیک توضیح داده می‌شود.
هوش هیجانی (عاطفی) چیست؟
هوش هیجانی یعنی بتوانیم احساسات خود را شناسایی کنیم و به موقع و با استفاده از راهبردهای مناسب این احساسات را مدیریت کنیم. هوش هیجانی از چهار بعد تشکیل می‌شود:
- درک احساسات: درک احساسات به معنای آگاهی از احساسات، توانایی شناسایی و نام بردن آنها است.
- استفاده از احساسات برای تسهیل فکر: مدیریت به موقع هیجان‌ها به منظور به کارگیری آنها در کارهایی مانند تفکر و حل مسئله.
- دریافت احساسات: درک احساسات به معنای آگاهی از احساسات، توانایی شناسایی و نام بردن آنها در دیگری است
- مدیریت احساسات: پاسخ دادن‌های مناسب و سازگارانه با درک احساسات خود و دیگران
بیشتر بخوانید: رشد فردی
چه‌طور می‌توانیم هوش هیجانی خود را اندازه بگیریم؟
خوشبختانه برای سنجش هوش هیجانی ابزارها و پرسشنامه‌های متعددی تدوین شده است. از جمله معروف‌ترین پرسشنامه‌های هوش هیجانی می‌توان به پرسشنامه‌های هوش هیجانی باران، هوش هیجانی شات، هوش هیجانی گلمن و ... اشاره کرد. هرکدام از این ابزارها جنبه‌های متعدد هوش هیجانی را اندازه می‌گیرد.
پرورش و تقویت هوش هیجانی چه اهمیتی دارد؟
این یک واقعیت علمی است که هیجان‌ها مقدم بر افکار هستند. مواجهه با حجم انبوهی از هیجانات، نحوه عملکرد مغز ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. وقتی ساختارهای مغزی مرتبط با هیجان در مغز فعال می‌شوند به طور خودکار از فعالیت ساختارهای شناختی مغز کاسته می‌شود. به همین دلیل است که معمولا توصیه می‌شود در مواقع عصبانیت تصمیم نگیرید و اجازه دهید تا هیجانات شما به سطح متعادل برگردد. درک و مدیریت هیجانات خود و دیگران به ما کمک می‌کند تا در زندگی شخصی و شغلی موفق‌تر باشیم؛ همچنین تحقیقات بسیار نشان دهنده این موضوع است که افراد با هوش هیجانی بالا اضطراب و افسردگی کمتری تجربه می‌کنند، در زندگی روزمره موفق‌تر هستند و سلامت جسمی و روانی بیشتری دارند.
به طور کلی هوش هیجانی به ما کمک می‌کند تا:
- بدون آسیب رساندن به احساسات خود و دیگران، مکالمات حاوی هیجانات منفی و ناراحت کننده را بیان کنیم.
- احساسات خود را هنگام استرس یا احساس فشار به خوبی مدیریت کنیم.
مشاوره شغلی در کلینیک روانشناسی افرا
خصوصیات اشخاص با هوش هیجانی بالا
- برای توصیف احساساتشان می‌توانند از واژگان متعددی استفاده کنند. احساساتشان را به خوبی می‌شناسند و می‌دانند در لحظه دقیقا کدام احساس را به چه میزانی تجربه می‌کنند.
- راجع به افراد و احساساتشان کنجکاو هستند.
- مشتاق به تغییر هستند.
- از نقاط ضعف و قوت خود به خوبی اطلاع دارند.
- آشفتگی‌های هیجانی خود را می‌توانند به راحتی مدیریت کنند.
- چنانچه مرتکب اشتباهی بشوند، می‌توانند به راحتی خود را ببخشند.
- روابط صمیمانه و بی‌قید وشرط دارند.
- از افراد کینه ندارند.
- افراد سمی و رابطه‌های سمی را می‌شناسند و از آنها دوری می‌کنند.
- کمال‌گرایی ناسالم ندارند.
- مثبت اندیش هستند.
- کمتر درگیر فضای مجازی هستند.
- خواب کافی دارند.
- خودگویی‌های منفی ندارند.
- اجازه نمی‌دهند کسی مانع خوشی و لذت آنها شود.
نشانه‌های هوش هیجانی پایین
برخی از الگوهای رفتاری تکرارشونده می‌توانند نشانه هشداری باشند مبنی بر هوش هیجانی پایین. در ادامه به تعدادی از این الگوهای رفتاری اشاره می‌شود:
- درک هیجانات دیگران و همدلی با آنها برایشان دشوار است.
- گاهی بسیار هیجان‌زده هستند و برعکس بعضی مواقع سرد و بی‌عاطفه به نظر می‌رسند.
- معمولا دچار انفجارهای هیجانی می‌شوند.
- در روابط خود تعارضات زیادی را تجربه می‌کنند.
- تحمل هیجانات ناخوشایند برایشان بسیار دشوار است.
- روابط صمیمانه‌شان ضعیف است.
- تعارضات را نمی‌توانند به خوبی مدیریت کنند و در محیط‌های کاری نمی‌توانند فعالیت‌های گروهی موثری داشته باشند.
بیشتر بخوانید: اضطراب اجتماعی
تکنیک‌هایی برای تقویت هوش هیجانی EQ
- شناسایی هیجانات و احساسات
هر هیجانی که تجربه می‌کنیم سه مولفه دارد: مولفه جسمی، مولفه فکری، مولفه رفتاری
وقتی هیجان خاصی را تجربه می‌کنید سعی کنید این مولفه‌ها را شناسایی کنید تا بتوانید ماهیت هیجان خود را بهتر بشناسید. برای شروع می‌توانید لیستی از هیجان‌های مختلف را تهیه کنید. هرگاه احساس خاصی به سراغتان آمد نگاهی به این فهرست بیندازید و سعی کنید تا با استفاده از این واژه‌ها هیجان خود را شناسایی کنید. سپس به علائم جسمی خود توجه کنید. از خود بپرسید این هیجان چه تغییراتی در بدن شما ایجاد کرده است؟ و یا این هیجان را کجای بدن خود احساس می‌کنید؟ معمولا برخی از هیجانات ناخوشایند با افکاری نیز همراه هستند. وقتی هیجان ناخوشایندی سراغتان می‌آید می‌توانید از خود بپرسید چه چیزی باعث ایجاد این هیجان شده است؟ این موقعیت چه مفهومی برایم دارد؟ با استفاده از این سوالات می‌توانید افکار همراه با هیجان را شناسایی کنید.
برای شناسایی مولفه رفتاری به نحوه مقابله خود با هیجانات ناخوشایند توجه کنید. معمولا سعی می‌کنید هیجانات خود را سرکوب کنید؟ از آنها فرار می‌کنید؟ یا با هیجانات خود مواجهه می‌شوید و آنها را می‌پذیرید؟
- احساسات خود را بپذیرید
توسعه هوش هیجانی به معنای انکار احساسات نیست. هیجانات مختلفی که تجربه می‌کنیم به خودی خود خوب یا بد نیستند. بنابراین به جای فرار یا سرکوب آنها بهتر است ، بیشتر در مورد احساس خود صادق باشید. وقتی یاد بگیرید به احساسات خود اعتبار دهید، به شیوه سالم‌تری می‌توانید آنها را مدیریت کنید.
برای دریافت انواع مشاوره فردی می توانید با مشاوران افرا کلینیک تماس حاصل فرمایید.
021-44273757 ، 021-44273767
مدیریت هوش هیجانی با کمک مشاوران افرا کلینیک
متخصصان و مشاوران افرا کلینیک با برگزاری کارگاه‌های متنوع در زمینه آشنایی با هوش هیجانی و راهکارهای افزایش آن و همچنین ارائه جلسات فردی به شما کمک می‌کنند تا از طریق افزایش آگاهی و درک هیجانات خود و شیوه سالم ابراز آنها هوش هیجانی خود را بال برده و احساس بهتری نسبت به خود و دیگران داشته باشید.
