اختلال فتیش کشش شدید جنسی به اشیا بی‌جان یا به اجزای بدن است. فتیش جز انحرافات جنسی به شمار می‌رود و با پریشانی روانی قابل توجهی همراه است. فوت فتیش یکی از انواع اختلال فتیش است. فردی که فتیش پا دارد نسبت به پا تحریک جنسی می‌شود و اندام‌های جنسی شریک جنسی‌اش تحریک کننده نیست و یا نمی‌تواند به اندازه پا تحریک کننده باشد. از آنجا که فتیش در بسیاری از افراد به صورت طبیعی اتفاق می‌افتد، تشخیص اختلال فتیش فقط در صورت وجود پریشانی روانی از جمله اختلال اضطراب، وسواس و یا مشکلات شدید در زمینه‌های اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه‌های مهم زندگی است. اگر فردی علاقه به پا یا کفش داشته باشد و با آن تحریک جنسی شود، اما اختلال بالینی مرتبط با آن را نداشته باشد، دارای یک فتیش است؛ اما اختلال فتیش ندارد. در این مقاله به اختلال فتیش، انواع آن، دلایل بروز آن، معیارهای تشخیص و روش‌های درمان اختلال فتیش می‌پردازیم.
برای دریافت مشاوره فردی می توانید با مشاوران افرا کلینیک تماس حاصل فرمایید.
021-44273757 ، 021-44273767
فوت فتیش چیست؟ (فتیش پا چیست)
اصطلاح "فتیشیسم" از واژه پرتغالی feitico نشأت گرفته است که به معنای "شیفت وسواسی" است. در افراد مبتلا به فتیش، اشیاء و اجزایی غیر از اندام تناسلی و جنسی به ویژه پا باعث تحریک جنسی می‌شوند. با اینکه در نظر اول این انحراف می‌تواند جزو ویژگی‌های طبیعی هر انسان باشد، اما می‌تواند باعث اختلال در عملکرد جنسی و اجتماعی افراد شود. همچنین اگر فرد بدون جسم فتیش نتواند تحریک جنسی را تجربه کند، این رفتار می‌تواند تبدیل به یک مشکل بزرگ در رابطه جنسی با شریک جنسی‌اش شود.
طبق DSM-5 (کتابچه‌ی راهنمای روانشناسان) اختلال فتیش به عنوان شرایطی توصیف می‌شود که در آن استفاده مداوم و تکراری از اشیا غیر زنده (مانند لباس زیر یا کفش‌های پاشنه بلند) وجود دارد و یا تمرکز بسیار ویژه روی یک قسمت از بدن (اغلب غیر از دستگاه تناسلی ، مانند پا) برای رسیدن به تحریک جنسی نیاز است.
انواع فتیش
- فتیش شامل علاقه به اشیا تحریک آمیز از جمله لباس زیر، کفش، دستکش، محصولات لاستیکی و لباس چرمی است.
- علاقه به اندام‌های غیر تناسلی و جنسی از جمله پا، انگشتان پا، ناف و مو است. معمولا بیشترین فتیشی که گزارش می‌شود، شامل اشیا بی‌جان و اعضای بدن (به عنوان مثال، جوراب و پا) است.
- برای برخی افراد، صرفاً یک تصویر از شی فتیش ممکن است باعث برانگیختگی شود، اگرچه بسیاری از افراد دارای یک فتیش، شی واقعی را برای رسیدن به برانگیختگی ترجیح می‌دهند.
فتیش‌های اشیا بی‌جان را می‌توان به دو نوع دسته بندی کرد: در دسته‌ای از فتیش‌ها، فرم و شکل مهم است، مانند کفش‌های پاشنه بلند. در دسته‌ی دیگر از فتیش‌ها، جنس مواد مانند ابریشم یا چرمی بودن آن مهم است.
دریافت مشاوره ازدواج تلفنی در افراکلینیک
انواع فتیش پا یا فوت فتیش
فتیش پا به معنی در نظر گرفتن پا به عنوان اندام جنسی و یا محرک جنسی در هنگام مقاربت استفاده می‌شود. روشی که این فتیش خود را نشان می‌دهد از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی احساس می‌کنند که در هنگام برخوردهای جنسی و یا استمنا، باید پا را درگیر کنند تا لذت جنسی را تجربه کنند و برخی دیگر اینطور نیستند. در فتیش پا فرد ممکن است نقاط مختلفی از نظرش جذابیت داشته باشد، یعنی ممکن است چیزهای مختلفی در مورد پاها او را تحریک جنسی کند. یک نفر ممکن است از انگشتان بلند پا، قوس‌های بالای پا و یا ناخن‌های پا لذت ببرد، در حالی که فرد دیگر ممکن است از پاهای کوچک محصور در جوراب‌های سفید، با پاشنه کمی کثیف و شاید همراه با کمی بوی پا، لذت ببرد.
عامل تحریک جنسی در فتیش پا متفاوت است. مالش یا مکیدن پاهای فرد در هنگام مقاربت ممکن است برای یک فرد جذاب باشد، در حالی که برای شخصی استفاده از پا برای مالش به اندام تناسلی ممکن است تحریک کننده باشد.
آیا فتیش پا همان فتیش کفش است؟
اگرچه داشتن وسواس جنسی در کفش به احتمال زیاد با فتیشیسم پا مرتبط است، اما فتیشیسم کفش در واقع نسبت دادن ویژگی‌های جنسی به کفش‌هاست. به عنوان مثال چکمه، کفش ورزشی یا دمپایی ، نه خود پا. در حالی که این دو با هم ارتباط نزدیک دارند؛ اما یکی نیستند. همچنین باید توجه داشت که کفش دارای مفهوم جنسی در فرهنگ‌هاست، اما پاها اینگونه نیستند و البته این اختلال در همه فرهنگ‌ها در مردان بسیار شایع‌تر از زنان است.
علائم و نشانه‌های اختلال فوت فتیش
معیارهای تشخیصی اختلال فتیش در DSM-5 ، شامل موارد زیر است:
- فرد تخیلات مکرر، شدید، تحریک آمیز جنسی و تمرکز بسیار ویژه در مورد اجسام غیر زنده (مانند لباس زیر زنانه و کفش) یا بر روی اعضای غیر تناسلی بدن را حداقل برای شش ماه داشته باشد.
- تخیلات، انگیزه‌های جنسی یا رفتارها باعث پریشانی قابل توجه در عملکردهای اجتماعی، شغلی یا شخصی فرد شده باشند.
- فرد فتیش معمولاً برای کسب رضایت جنسی‌اش فتیش را نگه داشته، می‌مالد، مزه می‌کند، یا بو می‌کند یا از شریک جنسی خود می‌خواهد که از این شی در هنگام رابطه جنسی استفاده کند. از اشیا فتیش برای تحریک لمسی دستگاه تناسلی مانند ویبراتور استفاده نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: دون ژوان کیست
دلایل فوت فتیش و علاقه به پا
افکار مربوط به فتیش معمولا قبل از بلوغ با فرد است و به طور قطعی هیچ دلیلی برای اختلال فتیش مشخص نشده است.
- برخی از نظریه پردازان تحلیلی معتقدند که فتیشیسم به دلیل انحراف لیبیدو (انرژی جنسی) از شخص به شی است؛ آسیب‌های دوران کودکی از جمله ناامنی، اضطراب و افکار وسواسی باعث انحراف تمرکز انرژی جنسی از موضوع جنسی به اشیاء است.
- برخی از روانشناسان تحلیلی در موارد مربوط به مردان اظهار داشتند که اختلال فتیش ممکن است ناشی از تردید در مردانگی، قدرت یا ترس از طرد شدن و تحقیر باشد. این تئوری می‌گوید، این افراد با اعمال کنترل بر یک چیز بی‌جان، ممکن است از فردیت خود محافظت کرده و یا احساس ناکافی بودن خود را جبران کنند.
- برخی از نظریه پردازان یادگیری تجربیات اولیه کودکی که در اثر شرطی سازی رخ داده را باعث این انحراف جنسی می‌دانند.
- روانشناسان رفتاری معتقدند، کودکی که قربانی یا مشاهده کننده رفتارهای نامناسب جنسی است، ممکن است یاد بگیرد که این رفتارها را تقلید کند.
- روانشناسان اجتماعی معتقدند که این افراد به دلیل محروم بودن از ارتباطات اجتماعی و انزوای شدید در کودکی، از طریق روش‌های کمتر قابل قبول اجتماعی به دنبال رضایت جنسی هستند.
درمان اختلال فتیش
خیالات فتیش امری رایج و در بسیاری موارد بی‌ضرر است. طبق تعریف DSM، فقط در صورت وجود پریشانی روانی یا اختلال در عملکرد طبیعی زندگی می‌بایست به عنوان یک اختلال درمانی در نظر گرفت. اختلال فتیش در طول زندگی فرد از نظر شدت و دفعات، متغیر است؛ در نتیجه، درمان موثر معمولاً طولانی مدت است. اگرچه DSM-5 درمان خاصی را توصیه نمی‌کند، اما روش‌های موفقیت آمیز شامل انواع مختلفی از درمان‌های تحلیل، شناختی_رفتاری و دارویی (مانند درمان محرومیت از SSRI یا آندروژن) است. برخی از داروها به کاهش تفکرات وسواس گونه مرتبط با اختلال فتیش کمک می‌کنند. این داروها اجازه می‌دهند تا بیمار فکر خود را در جلسات مشاوره بر روی موارد دیگری متمرکز کند.
- نتایج تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد، ترکیب دارو درمانی با درمان شناختی- رفتاری می‌تواند موثرتر از استفاده تنها از هر کدام از این روش‌ها باشد. اگرچه نتایج این تحقیقات در مورد این روش‌های درمانی هنوز کامل نشده است. در رویکرد رفتاری تکنیک‌های مبتنی بر شرطی سازی منفی از محرک‌های منفی برای کاهش یا از بین بردن رفتار فتیش استفاده می‌کنند.
- تکنیک درمانی دیگر، حساسیت زدایی منظم است که بیمار در حالت آرامش و تجسم صحنه‌های رفتار انحرافی و به دنبال آن تجسم یک رویداد منفی، حس لذت را از روی موضوعات انحرافی برمی‌دارند.
- تکنیک درمانی دیگری، که شبیه حساسیت زدایی است با این تفاوت که بعد از ریلکس کردن و تجسم تصویرهای فتیش آن را با یک چیز منفی واقعی یا خیالی همراه می‌کند. در هر دو روش درمانی، هدف این است كه بیمار رفتار انحرافی را با چیز منفی تهوع‌آور همراه کند مثلا تجسم‌های فتیش را با بوی بد مرتبط سازند.
- روش دیگر تکنیک ژتونی است که بر پایه تشویق و متمرکز بر بازخورد فوری است تا رفتار فوراً تغییر کند.
- در درمان‌های دارویی، دسته‌ای از داروها به نام آنتی آندروژن‌ها می‌توانند به طور موقت سطح تستوسترون را به شدت کاهش دهند و همراه با رویکردهای روان درمانی برای اختلال فتیش استفاده شوند. این دارو میل جنسی را در مردان کاهش می‌دهد و بنابراین می‌تواند دفعات تصاویر ذهنی تحریک کننده جنسی را کاهش دهد. میزان میل جنسی به طور مستقیم با رفتار مبتلایان به اختلال فتیش ارتباطی ندارد و سطح بالای تستوسترون در گردش خون، لزوما مردان را مستعد انحرافات جنسی نمی‌کند. گفته می‌شود، هورمون‌هایی مانند استروئید مدروکسی پروژسترون (Depo-Provera) و استات سیپروترون به کاهش سطح تستوسترون در گردش خون کمک می‌کنند و به طور بالقوه باعث کاهش میل جنسی و پرخاشگری می‌شوند. در مورد فردی با اختلال فتیش، به طور بالقوه منجر به کاهش تکرار نعوظ، تخیلات جنسی و شروع رفتارهای جنسی، از جمله خودارضایی می‌شود. هورمون درمانی معمولاً همزمان با درمان‌های شناختی-رفتاری استفاده می‌شوند. داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین (Prozac) نیز ممکن است میل جنسی را کاهش دهد، اما خود تخیلات جنسی را هدف قرار نمی‌دهد.
بیشتر بخوانید: خود ارضایی
درمان فتیش در مرکز افرا کلینیک
مراجعینی که با مشکل فتیش مراجعه می‌کنند اکثرا در ابتدا به دلیل مشکلات دیگری از جمله افسردگی یا افکار وسواسی وقت مشاوره می‌گیرند، چرا که این افراد شرم زیادی از بیان فتیش خود دارند و نگران هستند از طرف دیگران قضاوت شوند(به همین دلیل برای مراجعین یک جلسه مقدماتی رایگان تلفنی با مسئول مرکز گذاشته می‌شود تا متقاضیان مشاوره بتوانند بدون نگرانی از قضاوت در یک جلسه تلفنی مشکل اصلی خود را بیان کنند). بعد از مشخص شدن اهداف درمانی به مراجعه کننده، درمانگر شناختی_ رفتاری و یا تحلیلی معرفی می‌شود و در مراحل بعدی در صورتی که درمانگر در طول درمان برای پیشبرد اهداف درمانی لازم ببیند، مراجع را به روانپزشک ارجاع می‌دهد تا علاوه بر درمان‌های روانشناختی، درمان‌های دارویی نیز دریافت کند.
برای دریافت مشاوره فردی می توانید با مشاوران افرا کلینیک تماس حاصل فرمایید.
021-44273757 ، 021-44273767
