اعتماد به نفس کودک : درمان اعتماد به نفس پایین در کودکان

بزرگترین سرمایه معنوی که هر پدر و مادری می‌تواند به فرزند خود بدهد اعتماد به نفس است؛ چرا که اعتماد به نفس سنگ بنای شخصیت کودک را شکل می‌دهد. شما والدین عزیز، نقش کلیدی در شکل گیری اعتماد به نفس فرزندتان دارید، زیرا کودک از کانال ارتباط با شما ، خود را می‌شناسد و اگر بتواند به خود اعتماد کند، شما می‌توانید به طی شدن مسیر رشد طبیعی فرزندتان امیدوار باشید. ما در این متن سعی داریم، تکنیک‌های موثری را برای افزایش اعتماد به نفس کودکان، آموزش دهیم.

برای دریافت مشاوره کودک تلفنی می توانید با مشاوران کلینیک افرا  تماس حاصل فرمایید.

021-44273757 ، 021-44273767

نشانه های کمبود اعتماد به نفس در کودکان

1. علائم اضطراب جدایی بعد از 3 سالگی

کودکان از 9 ماهگی به دلیل رشد حافظه نسبت به افراد غریبه واکنش اضطراب و ترس را نشان می‌دهند و به طور طبیعی در 18 ماهگی این اضطراب بر طرف می‌شود. اما اگر اضطراب جدایی بعد از 3 سالگی ادامه پیدا کند، نشان دهنده این است که کودک نمی‌تواند بدون مراقب اصلی به خود تکیه کند.

2.  عدم کنجکاوی به موقعیت‌ها یا آدم‌های جدید

کودکان بعد از این که توانستند حرف بزنند و را ه بروند، شروع می‌کنند به مخالفت ورزی و تجربه چیزهای نا شناخته؛ عدم کنجکاوی بعد از 2 سالگی می‌تواند نشان دهنده این باشد که او نمی‌تواند در مواجه با چیزهای ناشناخته برای مراقبت، به خود اعتماد کند.

3.  اضطراب بیش از حد در مواجه با چالش‌ها

 زمانی که کودک فکر می‌کند از پس موضوعی بر نمی‌آید و روی اتفاقات کنترلی ندارد؛ واکنش اضطرابی نشان می‌دهد. بنابراین هر زمان که کودک با چالش جدیدی برخورد کند، اگر اعتماد به نفس پایینی داشته باشد، تصور می کند که نمی‌تواند از پس کار برآید و این باعث اضطراب  بیش از حد او می‌شود.

4. نیاز به تأیید افراطی برای انجام هر کاری

میزانی از ریسک پذیری برای انجام کارهای جدید نشانه اعتماد به نفس در کودکان می‌باشد، برای مثال کودک 3 ساله‌ای که حتی برای برداشتن آب از یخچال از والدینش می‌پرسد "مامان تشنمه آب از یخچال بردارم؟" نشان می‌دهد که او بیشتر به اطلاعات دیگران اعتماد دارد تا تشخیص خودش در مورد تشنه بودن

5. ضعف در مهارت کلامی

عدم بیان احساسات و نیازهای خود می‌تواند از نشانه‌های کمبود اعتماد به نفس باشد، چرا که تعریف اعتماد به نفس یعنی اعتماد به خود و زمانی که کودک نمی تواند خود را ابراز کند، یعنی در این زمینه ضعف است.

6. ضعف در ارتباط با دوستان

ناتوانی در برقراری ارتباط به ویژه با همسالان از نشانه‌های پایین بودن اعتماد به نفس است، کودک بعد از سه سالگی می‌بایست بتواند با همسالانش ارتباط بگیرد و بازی‌های اشتراکی انجام دهد. آموزش مهارت دوست یابی به کودکان در زندگی فردی و اجتماعی او بسیار تاثیر گذار است.

نشانه های اعتماد به نفس بالا در کودکان

• می تواند استقلال متناسب با سنش را نشان دهد: برای مثال در 3 سالگی می تواند در پارک از والدینش جدا شود و با کودکان بازی کند، در 5 سالگی می‌تواند از غریبه‌ها درخواست کند، در 7 سالگی می‌تواند با نظارت والدین از فروشگاه خرید کند و در 10 سالگی می‌تواند به تنهایی اتاقش را مرتب کند.
• می تواند در محیط های جدید، کنجکاوی کند: به دلیل احساس امنیتی که نسبت به توانایی خود برای کنترل محیط دارد، می‌تواند متناسب با سن خود، ریسک کند.
• می تواند در مورد احساسات و خواسته های خود صحبت کند: از آنجایی که کودک با اعتماد به نفس بالا می‌تواند خواسته‌ها، نیازها و احساسات خود را به زبان بیاورد، ارتباط بهتری با دیگران می‌گیرد و راحت‌تر به خود تکیه می‌کند.
• از چالش های مربوط به سنش، استقبال می کند: از دیگران بدون ترس سوال می‌پرسد و کنجکاوی نشان می‌دهد و چون نسبت به همسن و سالانش تجربه بیشتری پیدا می‌کند، اعتماد به نفسش افزایش می‌یابد.
• می تواند برای مدتی در روز، به تنهایی خود را سرگرم کند: کودک با اعتماد به نفس می تواند خود را سرگرم کند و برای سپری کردن زمان تنهایی مدام نیاز به حضور دیگران ندارد.
• تجربه ناکامی باعث نمی شود، همه موفقیت های خود را انکار کند: در زمان مواجه با ناکامی و نه شنیدن، قشقرق به پا نمی‌کند و سعی می‌کند با صحبت یا رفتارهای خلاقانه خودش را آرام کند و خیلی غرق ناکامی نشود.

بیشتر بخوانید: چگونه کودک خود را مستقل تربیت کنیم؟

دلایل کمبود اعتماد به نفس کودکان

کمبود اعتماد به نفس در کودکان دلایل مختلفی دارد که از مهم‌ترین این دلایل می‌توان به نقش والدین در اعتماد به نفس کودک اشاره کرد. والدین نقش مهم و حیاتی در کمبود اعتماد به نفس و یا افزایش اعتماد به نفس کودک دارند. در این زمینه می‌توان به دلایل زیر در کمبود اعتماد به نفس کودکان اشاره کرد:

• شیوه های تربیتی مستبدانه:  بد رفتاری با کودکان و تخریب شخصیت از عوامل مهم تخریب اعتماد به نفس می‌باشد.
• والدین ایده آل گرا: این والدین که هیچ چیزی آن‌ها را راضی نمی‌کند، مدام روی برطرف شدن نقص‌ها تأکید می‌کنند و همین امر باعث می‌شود که کودک تصور کند، توانمندی ندارد.
• ناامنی در کودکی: کودکانی که مدام در معرض از دست دادن مراقب اصلی خود هستند، این احساس در آن‌ها شکل می‌گیرد که هیچ چیزی در زندگیشان تحت  کنترل آن‌ها نمی‌باشد.
• وابستگی در کودکان: والدین مضطربی که وابستگی را در کودکانشان تقویت می‌کنند، مانع از این می‌شوند که کودک بتواند چالش‌های مربوط به سنش را تجربه کند.
• تشویق زیاد: افراط در تشویق کردن باعث می‌شود، انگیزه‌های درونی در کودک از بین برود و برای انجام هر کاری نیاز داشته باشد تا دیگران او را تأیید کنند.

روش های افزایش اعتماد به نفس کودکان

1.  خود را از کودکتان جدا بدانید

مراقب باشید علاقه‌مندی‌های خود را به جای علاقه‌مندی‌های کودکتان، تشویق نکنید. شاید شما دوست داشتید پزشک می‌شدید ولی فرزند شما به هنر علاقمند باشد.

2. توانایی ها و علایق کودک خود را بشناسید

مسلماْ شما در هر کاری که استعداد یا علاقه داشته باشید، در آن موفق‌تر خواهید بود و کودک شما نیز از این قانون مستثنی نخواهد بود؛ بنابراین پیگیری فعالیت‌هایی که کودکتان در آن استعداد یا علاقه دارد موجب افزایش احساس توانمند بودن در او می‌شود.

3. شرایطی را برای کودکتان فراهم کنید تا بتواند چالش‌های مربوط به سنش را تجربه کند

برای مثال به کودک دو ساله خود بگویید "تو می‌تونی لیوان روی میز رو به من بدی؟" و اگر توانست دفعه بعد به او بگویید "تو می‌تونی این توپ ها رو توی ظرف بریزی" شاید کودک در ابتدا نتواند به درستی از پس کاری که از او خواستید برآید ، اما تشویق شما باعث می‌شود او دوباره تلاش کند و اگر موفق شود، این احساس که توانسته از پس کار مهمی برآید، موجب افزایش اعتماد به نفس در او می‌شود.

4. تک بعدی نباشید

صرفاْ توانایی‌ها و علایق کودک خود را تشویق نکنید، بلکه هر آنچه که کودک برای داشتن یک زندگی خوب باید کسب کند، را تشویق کنید مثل مهارت دوست یابی یا مدیریت هیجان که یکی از روش‌های افزایش اعتماد به نفس کودکان می‌باشد.

5. به کودکتان کمک کنید، احساساتش را بشناسد

تمام مهارت‌هایی که در زندگی باعث درخشش افراد می‌شود، بستگی به این دارد که افراد چقدر احساسات و هیجانات درونی خود را می‌شناسند. آموزش نامگذاری احساسات، به کودکتان کمک می‌کند تا نسبت به این‌که چه کسی هست و چه نیازها، آرزوها و اهدافی دارد، آگاهی بیشتری پیدا کند.

6. مدیریت هیجان را به کودکتان بیاموزید

با آموزش در مورد احساساتش، به او می‌آموزید که می‌تواند به یک آگاهی درونی در مورد هیجاناتش برسد برای مثال به کودک سه ساله عصبانی خود بگویید: (به نظر می رسه وقتی ابروهات رو اینجوری می‌کنی یعنی چیزی داره ناراحتت می‌کنه درسته؟) تا او به راحتی و بدون برون ریزی‌های منفی در زمان و مکان مناسب، آن‌ها را آشکار کند. بنابراین او یاد می‌گیرد که یک خود مستقل از دیگران را پرورش دهد.

7. مهارت به تاخیر انداختن خواسته‌ها را به طور عملی به کودک خود آموزش دهید

 اکثر اوقات والدین تصور می‌کنند، اگر به کودک خود اجازه دهند که درخواست های بیشتری را مطرح کند، او تبدیل به فردی زیاده خواه می‌شود. در حالی که اگر کودک عشق و حمایت مورد نیاز برای مدیریت احساسات خود را از شما دریافت کند، اجازه دادن برای درخواست بیشتر، او را تبدیل به فردی زیاده خواه نخواهد کرد. با خواستن بیشتر و نه بدست آوردن بیشتر، کودک مهارت به تاخیر انداختن نیازهایش را می‌آموزد.

8. به او بیاموزید اشتباه کردن، بخش طبیعی از زندگی است

همه اشتباه می‌کنند و هیچ کس کامل نیست، پس اشتباه در کودکان کاملاً عادی و قابل انتظار است. البته شما باید به این نکته توجه کنید، که انتظارات خود را متناسب با توانایی‌های فرزندتان تنظیم کنید. کودک شما نباید به دلیل برخی اشتباهاتش احساس شرم زیادی را تجربه کند و تصور کند مشکلی در وجودش دارد و موجودی بی ارزش است.

9. احساس های منفی کودکتان را سرکوب نکنید

ما به ناکامی‌های زندگی با هیجانات منفی پاسخ می‌دهیم. احساسات منفی بخشی از فرآیند رشد در کودکان است؛  بنابراین بیان کردن این احساسات و نه سرکوب شدن آن‌ها توسط شما به رشد روانی و اعتماد به نفس کودکتان کمک می‌کند.

10. به کودک خود در زمان ابراز هیجانات منفی، احساس امنیت بدهید

رفتار حمایتگرانه باعث می‌شود تا فرزند شما به این موضوع توجه کند که عشق والدینش در هر شرایطی وجود دارد. بنابراین تمایل برای همکاری و درخواست مودبانه در او تسهیل پیدا می‌کند. رفتار حمایتگرانه یعنی شما شرایط امنی را برای ابراز هیجانات منفی فرزندتان فراهم کنید، یعنی فرزند شما از طرد شدن و از دست دادن عشق شما نترسد.

11. والدین مقتدری باشید

زمان دادن برای بیان احساسات، راهی مطمئن برای انتقال این پیغام است که بیان هیجانات منفی اشکالی ندارد. اما همچنان والدین می‌بایست رئیس باقی بمانند. چرا که کودکان نیاز دارند، احساس کنند که همچنان در کنترل والدینشان هستند. در غیر این صورت آن‌ها کنترل را با درخواست کردن بیشتر یا قشقرق راه انداختن از آن خود می‌کنند و از درون احساس «من بد هستم» پیدا کرده که این باعث پایین آمدن اعتماد به نفس در آن‌ها می‌شود.

12. با کودک خود بازی کنید

بازی با کودک این حس را به کودک می‌دهد که برای او ارزش قائل بوده و برای او وقت گذاشته‌اید درنتیجه یکی از روش‌های افزایش اعتماد به نفس کودکان می‌باشد.

یکی از روش‌های موثر، که روان درمانگران برای افزایش اعتماد به نفس کودکان استفاده می‌کنند، قصه درمانی یا روایت درمانی است، تحقیقات نشان داده قصه درمانی اثرات زیادی بر روی اعتماد به نفس کودکان دارد.قصه برای افزایش اعتماد به نفس کودکان

تاثیر قصه روی کودکان زیر 7 سال در افزایش اعتماد به نفس کودکان

1. به دلیل محدود بودن تجربه‌های کودک، گفتن داستان به آن‌ها کمک می‌کند تا با شخصیت اصلی داستان همزاد پنداری کرده و از راه حل‌های آن‌ها در موقعیت‌های مشابه استفاده کند.
2. گاهی کودکان تصور دارند آن‌ها مسبب مشکلات زندگی هستند. برای مثال: کودک 7 ساله‌ای تصور می‌کرد، اگر والدینش از هم جدا شدند به خاطر او است که سر گرم بازی بوده و حواسش به رابطه پدر و مادرش نبوده است؛ بنابراین به شدت احساس گناه کرده و خود را سرزنش می‌کرد. قصه‌ها به کودکان کمک می‌کند تا متوجه این نکته بشوند که کودک دیگری هم همین احساس گناه را داشته و در نهایت فهمیده او مقصر جدایی والدینش نیست.

تاثیر قصه بر کودکان 7 تا 12 سال در افزایش اعتماد به نفس کودکان

1. یکی از راه‌های مثبت اندیشی در کودکان، کمک گرفتن از کتاب‌هایی است که پایان خوشی دارد و نگاه مثبت را در کودک تقویت می‌کند، چرا که این نوع کتاب‌ها باعث می‌شود کودک به این باور برسد که اگر تلاش کند می‌تواند موفق شود.
2. ارائه الگوی اعتماد به نفس باعث می‌شود کودک بتواند با شخصیت‌های داستان همزاد پنداری کند.
3. کاهش احساس حقارت و خود کم بینی: کودک کمتر نسبت به شکست‌های خود احساس ضعف می‌کند، چرا که شخصیت‌های داستان نیز یک جاهایی مثل او نمی‌توانند بعضی کارها را انجام بدهند.
4. کاهش خود بزرگ بینی، یکی از نشانه‌های اعتماد به نفس کاذب، خود بزرگ بینی است که گاهی والدین با ویژه دیدن کودک خود، باعث آن می‌شوند، قصه می‌تواند به کودک کمک کند، تا در این زمینه به دلیل آگاه شدن از این که دیگران هم ویژگی‌هایی شبیه او دارند، تعدیلی در تصویرش نسبت به خود پیدا کند و منجربه کاهش خود بینی و افزایش اعتماد به نفس شود.

برای دریافت مشاوره کودک تلفنی می توانید با مشاوران کلینیک افرا  تماس حاصل فرمایید.

021-44273757 ، 021-44273767