این جمله رو از خیلی از مادران جوان می‌شنویم که می‌گویند:" بچه ام از صبح تا شب هیچی نمی خوره موندم چطوری زنده است! " اگر شما هم یکی از این مادرهای جوان هستید، که این جمله را برای فرزندتان بکار می‌برید، حتماً این متن می‌تواند به شما کمک کند. بی اشتهایی عصبی اختلالی است که شیوع آن از دوره نوجوانی است و درمان بی اشتهایی کودکان نیاز به روانشناس و روانپزشک دارد. اما این رفتار در کودکان در اکثر مواقع ناشی از رفتارهای والدین است و خوشبختانه درمان آن با یکسری اصلاحات در رفتار والدین به سادگی اتفاق می افتد.
بی اشتهایی در کودکان چیست؟
بی اشتهایی در کودک مقوله ای است که در مواقع مختلف ممکن است برای یک کودک بروز کند در خیلی از مواقع این یک امر طبیعی است و به علت غذاها و تنقلاتی است که کودک مصرف کرده و درگر میلی به خوردن غذا ندارد. اما گاهی این امر به یک نگرانی برای والدین تبدیل می شود که در این مواقع حتماً باید علت بی اشتهایی در مرحله اول شناسایی شود تا بتوان به برطرف شدن این مشکل اقدام نمود.
برای دریافت مشاوره کودک تلفنی می توانید با کلینیک افرا تماس حاصل فرمایید.
021-44273757 ، 021-44273767
علت بی اشتهایی کودکان
1. شایع ترین رفتارهای نادرست والدین که باعث رفتار بی اشتهایی در کودکان می شود، شامل موارد زیر است:
- والدین هر روز بر سر غذا با کودک خود کلنجار می‌روند.
- پدر و مادر از یکسری فعالیت های هیجان انگیز مثل آواز خواندن، شکلک در آوردن، دلقک بازی برای به وجد آوردن کودک در حین غذا دادن ،استفاده می‌کنند.
- والدین با دادن احساس گناه به کودک مثل وانمود به گریه کردن یا گفتن تو بچه خوبی نیستی، غذا رو به بچه همسایه ببرم بدم! او را وادار به خوردن غذا می‌کنند.
- والدین با تهدید کردن یا کتک زدن کودک، او را وادار به غذا خوردن می‌کنند.
- والدین با رشوه دادن مثلا اگر غذاتو بخوری فلان شکلات، خوراکی یا فلان اسباب بازی و...را برات می خرم، کودک را ترغیب به خوردن می‌کنند.
- والدین سعی می کنند، موقع پخش تبلیغات یا فیلم های مورد علاقه کودک، زمانی که حواس کودک پرت است، به او غذا بدهند.
در صورتی که رفتارهای بالا جزء رفتارهای شما با کودکتان نیست، حالا می توانید علل دیگر را بررسی کنید.
2. بی توجهی والدین به سلیقه غذایی کودک
بعضی بچه ها به طور ژنتیکی کم اشتها و بعضی پر اشتها هستند. برای کمک به درمان بی اشتهایی کودکان شناسایی سلیقه کودک بسیار مهم می‌باشد. بعضی میل به پروتئین و بعضی میل به مواد قندی دارند. اگر این تفاوت ها را شما در نظر نگیرید و بخواهید کاملا مطابق دستور پزشک عمل کنید، ممکن است کودک را مجبور به خوردن های اجباری و به دنبال آن رفتار بی اشتهایی را در کودک بوجود بیاورند.
3- کمال گرایی مادر
زمانی که مادر تلاش می کند تا کودکش بالای منحنی رشد باشد، بدون توجه به این که کودکش در موقع تولد چه وزنی داشته، باعث می شود تا تلاش مضاعفی برای خورد و خوراک کودکش داشته باشد. زمانی که کودک با بی اشتهایی با غذا برخورد می کند، مادر آشفته شده و ممکن است شروع به اجبار در غذا دادن کند و برخوردهای فیزیکی به جای رفتارهای همدلانه از مادر سربزند. این زور و اجبار به طبع لجبازی کودک و بی اشتهایی را بدنبال دارد.
4- تجربه دردناک
وقتی کودک در تجربه های اول برای مثال سوپ داغ یا فرنی بی مزه ای را می خورد، در مواجه دوباره با غذاهایی به آن سبک، روی خود را برمی گرداند. یا زمانی که کودک به یک نوع ماده غذایی خاص حساسیت دارد و باعث دردهای روده ای یا معده می شود، ممکن است کلا از غذا خوردن بترسد و با بستن دهان خود از خوردن هر غذایی امتناع ورزد. این تجربه بی اشتهایی ناگهانی کودک را به دنبال خواهد داشت.
5- آموزش سختگیرانه غذا خوردن قبل از سه سالگی
اصرار والدین به رعایت قوانینی مثل پشت میز و صندلی نشستن یا شیوه خاص، قاشق گرفتن کودک زیر سه سال و یا باور این که هر چیزی را اگر از ابتدا درست یاد نگیرد، می خواهد تا آخر عمر غلط انجام دهد، باعث می شود غذا خوردن برای کودک تجربه ناگواری شود. والدین نباید قبل از 3 سالگی در مورد غذا خوردن سخت گیری کنند و کودک در این سن غذای خود را به لباس و وسایل اطراف خود می مالد. در واقع با غذا بازی می کند. در این بین غذا را هم در دهان خود می گذارد و آموزش سختگیرانه غذا خوردن فقط رفتار لجبازی و راه افتادن بازی قدرت با والدین را به همراه خواهد داشت. با ما همراه باشید تا روش های موثر در درمان بی اشتهایی کودکان را به شما آموزش دهیم.
بیشتر بخوانید: مهارت دوست یابی در کودکان
علایم و نشانه های رایج بی اشتهایی کودکان
بی اشتهایی: بی میلی به وعده های غذایی، نشانه اصلی بی اشتهایی در کودکان است. این کودکان تمایلی به خوردن غذا ندارند و تنها زمانی که خوراکی مورد علاقه شان را در اختیارش بگذارند، حاضر به خوردن هستند.
لجبازی کودک: کودک بعد از یک سالگی به دلیل استقلال در راه رفتن و تا حدودی حرف زدن، سعی می کند، در غذا خوردن هم مستقل شود. در نتیجه زمانی که شما با اصرار غذا را با قاشق به سمت دهانش می‌برید، او محکم دهانش را می بندد و تا زمانی‌که قاشق را به دست او ندهید، حاضر به باز کردن دهانش نیست. بنابراین اصرار به دادن غذا، باعث می شود کودک با شما لجبازی کند و غذا خوردن به یک جنگ تمام عیار دربیاید!
بی توجه به احساس گرسنگی: غذا یکی از نیازهای بدن است که می‌بایست برطرف شود. گاهی کودک صرفاً غذاهای ناسالم و پر ادویه را دوست دارد و جدا از این که چه میزان اشتها دارد صرفاً به دلیل مزه آن، غذایی را زیاد یا کم می خورد نه احساس گرسنگی بنابراین ممکن است ساعت های طولانی چیزی نخورند و بعد چیزی را که دوست دارند به میزان زیادی مصرف کنند.
فرق بی اشتهایی کودک با بد غذایی و لجبازی
گاهی اوقات مادران بی اشتهایی و لجبازی در کودک را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. کودکان معمولاً تا 6 سالگی ممکن است برای لجبازی با والدین خود و یا گرفتن امتیازهای ویژه از والدین از غذا خوردن سر باز زنند تا به خواسته‌های خود برسند. چون می‌دانند که این امتیازها را می‌توانند با غذا نخوردن بگیرند و غذا خوردن آنها برای والدین بسیار مهم است. لذا این دو امر نباید با یکدیگر اشتباه گرفته شوند. والدین باید توجه داشته باشند که با بی توجهی به لجبازی در کودکان و گرسنه شدن کودک، بالاخره خود کودک اقدام به خوردن می‌کند و از موضع خود کوتاه می‌آید.
برخورد مناسب با کودک بی اشتها
زمانی که کودک بی اشتهاست بسیار مهم است که والدین به اجبار و زور متوسل نشوند تا به او غذا بدهند. این امر اسرات سوء بسیاری دارد و ممکن است کاملاً برعکس جواب بگیرند. همچنین باید از میان وعده های کم استفاده کنند تا در زمان وعده غذایی اصلی کودک بتواند غذا بخورد و به علت خوردن تنقلات سیر نشده باشد. همچنین نباید از تهدید برای غذا خوراندن به کودک استفاده کنید یا با گرفتن لوازم مورد علاقه کودک او را مجازات نمایید.
بیشتر بخوانید: تربیت فرزند
درمان بی اشتهایی کودکان
رفتار بی اشتهایی از این جهت که به خودی خود برطرف نمی شود، جای نگرانی دارد. این اختلال رفتاری روی رشد جسمی و شخصیتی کودک اثر نا مطلوبی می گذارد. شما والدین عزیز می توانید با اصلاحاتی که در رفتار خود انجام می دهید به راحتی این اختلال رفتاری را در کودک خود، بر طرف کنید. ما در این جا چند تکنیک موثر رفتاری و ارتباطی برای درمان بی اشتهایی کودک توضیح می دهیم.
موثرترین روش های درمان خانگی بی اشتهایی کودکان
تکنیک های رفتاری در درمان بی اشتهایی کودکان
- استفاده از وسایل جذاب : به دلیل رشد بینایی کودک بعد از 6 ماهگی کودک به ظروف رنگی و براق توجه و علاقه زیادی دارد. شما می توانید برای دادن غذا از ظروف با اشکال مختلف و با مزه استفاده کنید.
- استفاده از رنگ های طبیعی در غذا: رنگ‌ها یکی دیگر از مواردی است که کودکان را مشتاق تجربه غذا خوردن می‌کند. بنابراین استفاده از غذاهای سبز یا قرمز و یا تزیین غذا باعث می شود کودک تشویق به خوردن بشود. یکی از راه های موثر در درمان خانگی بی اشتهایی کودکان محسوب می‌شود.
- کودک قبل از غذا فعالیت بدنی انجام دهد: ورزش کردن البته نه خیلی زیاد که کودک خسته شود، اشتهای کودک را زیاد می‌کند.
- هوای تازه اشتهای کودک را بیشتر می کند: قبل از غذا خوردن کودک را به پیاده روی ببرید. هوای تازه اشتهای کودک را بیشتر می‌کند.
تکنیک های ارتباطی در درمان بی اشتهایی کودکان
- دادن استقلال در غذا خوردن: قرار دادن پارچه یا سفره زیر صندلی غذای کودک و اجازه دادن به کودک تا این که خودش غذایش را بخورد باعث می‌شود، تجربه غذا خوردن برای کودک لذت بخش شود.
- کمک گرفتن از کودک برای تهیه غذا: کمک گرفتن از کودک برای تهیه غذایی که قرار است بخورد، برای مثال پوست کندن سیب زمینی یا آوردن ظرف غذا از کابینت، کمک می‌کند تا بعد از آماده شدن آن را با اشتیاق بخورد. البته این رفتار کودک برعکس بزرگترهاست.
- مشاهده گری را تمرین کنید: کودکان بعضی غذاها را بیشتر دوست دارند. در بعضی وعده‌ها بیشتر اشتها دارند. از این اطلاعات برای برنامه غذایی کودک استفاده کنید.
- یادگیری مشاهده ای: کودکان بخشی از رفتارهای خود را از دوستانشان تقلید می‌کنند. قرار دادن کودک در جمعی از کودکان که با اشتها غذا می‌خورند، در تغییر الگوی غذا خوردن او موثر است.
- کمک گرفتن از مشاور کودک: گاهی در رابطه با تعامل با کودک نکات ظریفی وجود دارد که ممکن است دور از چشم والدین بماند. در این شرایط مشاور کودک می‌تواند با مشاهده رابطه کودک و والدین به آنها نکات موثری را آموزش دهد.
بیشتر بخوانید: علت لجبازی کودکان
پیشگیری از بی اشتهایی کودک
- با اعمال زور و اجبار کودک را وادار به خوردن نکنید. چرا که هیچ بچه سالمی گرسنه نمی‌ماند وقتی گرسنگی غلبه کرد او غذا می‌خورد.
- به دنبال کودک راه نیافتید تا به او غذا بدهید. باید کودک پشت میز و صندلی خود غذا بخورد.
- علاوه بر وعده‌های اصلی در میان وعده ها غذا به کودک ندهید. این کار باعث بی اشتهایی کودک می‌شود.
- به بشقاب کودک با نگرانی نگاه نکنید. کودک اضطراب را از چهره والدین می تواند تشخیص دهد.
- در بشقاب کودک غذا زیاد نریزید. این کار کودک را کلافه و ناامید از تمام کردن آن می‌کند.
- کودک را به خاطر غذا خوردن نباید مورد تشویق قرار دهید. چرا که مانند تشویق برای بازی کردن، این کار نیز بی معناست.
- کودک نباید به خاطر غذا نخوردن از کار مورد علاقه‌اش محروم شود. چرا که کم کم او تصور می کند که غذا خوردن یک وظیفه است و نسبت به گیرنده‌های گرسنگی بی توجه می‌شود.
- به کودک کم اشتها بیش از یک پیمانه در روز شیر ندهید. چرا که شیر زیاد باعث کم اشتهایی کودک می‌شود.
- بیش از حد برای غذا خوردن کودک وقت به او ندهید. چرا که بخشی از اتلاف وقت کودک برای جلب توجه است با توجه به محتوای غذا (گوشت یا سوپ)زمانی را در نظر بگیرید؛ برای مثال اینقدر که بشقاب‌ها جمع و شسته شود، اگر هنوز غذایش را نخورده بود، به آرامی از جلوی دستش غذا را بردارید. فقط به این نکته توجه داشته باشید که قبل از اتمام زمان باید به او گوش زد کنید که تا این ظرفا تمام بشه وقت خوردن داری.
- اصرار به غذای خاصی نداشته باشید. حتماً هر غذایی مکمل‌هایی دارد. از آنها می‌توانید استفاده کنید که این روش می‌تواند به روش درمان بی اشتهایی کودکان به روش طب سنتی نیز انجام شود. البته که بهتر است قبل از این موارد به پزشک مراجعه شود.
- از داروهای اشتها آور استفاده نکنید. به طور طبیعی هیچ بچه ای بی نیاز از خوردن نیست، تنها کودکان از لحاظ اشتها با هم متفاوت هستند.
جمع بندی
در آخر می توان گفت غذا خوردن یک رفتار غریزی است و نیاز به دستکاری بیرونی ندارد. کودکان بسته به ویژگی‌های ژنتیکی و شخصیتی بعضی کم اشتها و بعضی پر اشتها هستند. پافشاری بر میزان خاصی از غذا باعث می‌شود، کودک گیرنده های گرسنگی و سیری اش را از دست بدهد و نتواند تشخیص دهد که چه موقع گرسنه و چه موقع سیر شده است. این یعنی نمی تواند به خود اعتماد کند. اگر با اجرای توصیه های گفته شده، نتوانسته‌اید به راه حل مناسب برای بر طرف شدن بی اشتهایی کودک خود برسید، حتماً از متخصصین ما مشاوره بگیرید. چرا که رفتارهای مربوط به غذا خوردن در شکل گیری شخصیت مستقل یا وابسته کودک تاثیر زیادی دارد. مشاوره بی میلی کودک به غذا بسیار با اهمیت است و حتماً باید با روش درست پیگیری شود.
برای دریافت انواع مشاوره کودک می توانید با کلینیک افرا تماس حاصل فرمایید.
021-44273757 ، 021-44273767
