شاید شما هم در خلال زندگی بارها از خود پرسیده‌اید، من برای این مشکلی که دارم باید به مشاور مراجعه کنم یا روانشناس؟ یا از خود پرسیده باشید تفاوت روانکاو با روانشناس چیست؟ و در حال حاضر کدام یک از آن‌ها می‌توانند کمک بهتری برای من باشند. از آن‌جایی که سلامت روان نقش بسیار مهمی در زندگی انسان داشته و طبق آمارها در جامعه ما از هر چهار نفر یک نفر مبتلا به اختلالات روانی می‌باشد، مراجعه به متخصصان این حیطه برای رفع مشکل ضروری می باشد. هدف ما از نگارش این مطلب آن است که خوانندگان عزیز بدانند که در صورت داشتن مشکل لازم است جهت درمان به کدامیک از افراد متخصص مراجعه کنند. اگرچه حیطه کاری مشاور، روان درمانگر، روانکاو و روانپزشک همپوشانی‌های با هم دارند، اما در صورتی که مراجعان تفاوت بین این حوزه‌های تخصصی را بدانند بهتر می‌توانند تصمیم بگیرند که برای بررسی و حل مشکل خود به کدام متخصص مراجعه نمایند. برای آشنایی بیشتر با هر یک از این حوزه‌های تخصصی، به بررسی ویژگیهای آن می‌پردازیم.
برای دریافت مشاوره فردی تلفنی می توانید با کلینیک روانشناسی افرا تماس حاصل فرمایید.
021-44273757 ، 021-44273767
مشاور کیست ؟
تخصص یک مشاور در آموزش، راهنمایی، و مشورت دادن به افراد است. مشاوران با افراد دارای ناسازگاری و مشکلات خفیف سروکار داشته و با انجام مصاحبه و استفاده از آزمون‌های مختلف برای رفع مشکل مراجع اقدام می‌نمایند. از جمله خدمات یک مشاور می‌توان به انواع مشاوره‌های فردی، زوجی و در حیطه های مشاوره تحصیلی، مشاوره ازدواج، خانوادگی، درمان‌های کوتاه مدت از یک تا شانزده جلسه اشاره کرد. فعالیت مشاوران بیشتر در زمینه‌ی حل مسائل خانوادگی، عاطفی، ذهنی، اخلاقی، اجتماعی، میان فرهنگی و تست‌های روانشناسی است. مشاوره فرایندی آموزشی بین مشاور و مراجع است که در آن مراجع با کمک مشاور به بررسی و تحلیل مشکل خود پرداخته و آگاهی بیشتری نسبت به مشکل خود پیدا کرده و با کمک مشاور به جستجوی راه حلی برای رفع آن می‌پردازد. همچنین، مراجع با کمک مشاور مهارت‌های مربوط به برقراری ارتباط با دیگران و شیوه‌های معقول برای ارضای نیازهایش را فرا گرفته و در جهت رسیدن به اهداف زندگی‌اش گام برمی دارد.
با مشاوره، سازش مراجع با خود و دیگران، حس مسئولیت پذیری و بلوغ عاطفی فرد افزایش می‌یابد. همچنین، ایجاد اعتماد به نفس و حس استقلال در مراجع و افزایش قدرت مبارزه با مشکلات و گسترش رشد فکری او نیز از نتایج مشاوره به شمار می‌آید. البته به دلیل گستردگی زمینه‌های کاری مشاوران، مرکز مشاوره افرا این امکان را برای شما فراهم کرده تا با مسئول کلینیک در زمینه مشکل خود مشاوره رایگان داشته باشید تا شما بتوانید با خیال آسوده مشاوری متناسب با ویژگیهای روحی و موقعیتی که دارید، انتخاب کنید. نکته کلیدی در مراجعه به مشاور این است که مشاور در زمینه پیشگیری و مداخله در تصمیمات لحظه‌ای و کنونی زندگی کمک مهمی می‌کند. مثلاً به دانش آموزی که مشکل تحصیلی یا ارتباطی دارد، کمک می‌کند. زوجی که مهارت حل مسئله ندارند به آن‌ها آموزش مهارت می‌دهد و یا به فردی که در زمینه پیدا کردن شغل سردرگم است راهنمایی‌های لازم را داشته می‌کند. ولی درمان اختلالات بالینی از جمله اختلال‌های اسکیزوفرنی، پارونوئید و حتی اختلال‌های کمتر وخیم مثل اختلال اضطراب، افسردگی یا وسواس در حیطه کاری این حوزه نمی باشد و شما در این موارد می بایست به روانشناس و در صورت نیاز به دارو، به روانپزشک مراجعه کنید.
روانشناس به چه کسی می گویند؟
ابتدا باید ببینیم روانشناسی چیست؟ روانشناسی، مطالعه‌ی علمی رفتار، افکار و احساس انسان است که به دنبال فهم ریشه رفتار، افکار و احساس است و هدف غایی آن ترمیم آسیب‌های گذشته و بالا بردن سلامت روان است. پس روانشناس فردی متخصص، در زمینه ترمیم آسیب‌های روانی و ارتقاء سطح روان است و مراجع بعد از گذراندن جلسات درمان با شناخت بهتر تفکرات و هیجانات خود به یک استقلال فکری می‌رسد که بدون کمک مداوم یک متخصص تصمیمات مهم زندگی خود را بگیرد و این تفاوت مهمی است که جلسات مشاوره با روان درمانی دارد. روانشناس ریشه‌ی آسیب‌های روانی را در پیش زمینه‌های الگوهای خانوادگی و ژنتیکی می‌بیند و در یکی از زمینه‌های اختلالات روانی کودک، نوجوان و بزرگسال تخصص بالینی دارد و شناخت بیماری‌های روانی و درمان آن‌ها از جمله مسئولیت‌های مهم اوست. در صورتی که افراد با مشکل حادی مواجه شوند، می‌توانند از مشاور کمک گرفته و درصورتی که مشکلات خود را نتیجه‌ی مشکلاتی می‌دانند که از کودکی نشات گرفته، بهتر است به یک روانشناس با سابقه‌ی روان تحلیلی و یا روانکاو مراجعه کنند. روانشناس ممکن است نیاز ببیند که قبل یا حین درمان، مراجع را به یک روانپزشک ارجاع دهد.
روانپزشک یا متخصص اعصاب و روان
روانپزشکی شاخه‌ای از پزشکی است که بر جنبه‌های جسمانی اختلالات و بیماری‌های روانی متمرکز است و با استفاده از مداخلات جسمانی مانند دارو درمانی و شوک درمانی به درمان بیمار می‌پردازد. روانپزشکان ابتدا دوره‌ی عمومی پزشکی را گذرانده و پس از دو سال آموزش‌های روانپزشکی اقدام به درمان می‌نمایند. همچنین، روانپزشکان می‌توانند به صورت اختیاری پس از گذراندن واحدهای تخصصی روانشناسی، کار یک روانشناس را نیز انجام دهند. روانپزشکان آسیب روانی را بیماری روانی تلقی کرده و نسبت به اختلالات روانی دیدگاه زیست شناسی دارند. گاهی روانپزشکان فرض را بر این می‌گذارند که عملکرد نامناسب مغز و دستگاه عصبی منجر به ناراحتی شده و بهترین راه درمان آن را، مصرف دارو بدانند البته روان پزشکانی نیز هستند که در کنار دارو به روان درمانی بیمار می‌پردازند و یا به درمانگر یا روانشناس ارجاع می‌دهند. مهمترین وظیفه‌ی یک روانپزشک تشخیص، ارزیابی، درمان و پیشگیری از اختلالات رفتاری، عاطفی و ذهنی انسان است. یک روانپزشک مجرب، پس ازشناسایی اختلال و ناهنجاری روانی فرد، متناسب با نوع و شدت آن و با استفاده از دارو و برخی ابزار پزشکی دیگر مانند نوروفیدبک اقدام به درمان می‌نماید.
روانکاو کیست؟
روانکاو در حقیقت روانپزشکٰ، روانشناس و یا مددکار اجتماعی بالینی‌ای است که با توجه به نظریه های اولیه فروید و نظریات متخصصینی که بعداْ نظریه‌های وی را تصحیح کردند در زمینه روان کاوی مریض تخصص کسب کرده . به درمان بیمار می‌پردازد. روانکاوها بیشتر به بررسی گذشته فرد می‌پردازند و سعی می‌کنند ریشه مشکلات فعلی فرد را در گذشته کندوکاو کنند و از ناخود آگاه فرد به کشف دلیل اختلالات و بیماری‌های فرد دست یابند.
تفاوت مشاور و روانشناس
- بررسی مشکل فرد از زوایای متفاوت: برای روشن شدن تفاوت این دو تخصص می‌توان گفت در مشاوره مشکلات لحظه‌ای و کنونی فرد و روانشناسی مشکلات عمیق‌تر و در بستر خانواده و فرهنگ و تجربیات کودکی فرد بررسی می‌شود، به این صورت که مشاور با آموزش‌های لازم، آنچه یک فرد برای حل مشکل خود در لحظه و اکنون نیاز دارد، به مراجع آموزش می‌دهد. یک روانشناس بخش‌های آسیب دیده فرد را شناسایی کرده و کمک به ترمیم بخش‌های صدمه دیده فرد می‌کند.
- نوع برخورد با مشکل: مشاور آموزش‌های لازم برای حل مشکل فعلی فرد را می‌دهد، روانشناس بعد از شناسایی آسیب‌های روانی کار ترمیم آسیب‌های روان را انجام می‌دهد.
- اعتقاد به تداوم مشکل: مشاور مشکل را در اثر اتفاقات رخ داده می‌بیند و اعتقاد دارد با یک سری نکات آموزشی می‌تواند آن را بر طرف کرد. در حالی که روانشناس مشکلات فرد را نتیجه‌ی مشکلاتی می‌داند که از کودکی نشات گرفته، در نتیجه در نیمه هشیار فرد علت را جستجو می‌کند.
- زمان جلسه: در جلسات مشاوره هر جلسه ممکن است بیش از یک ساعت طول بکشد و ممکن است به دلیل نوع مشکل چند روز پشت سرهم برای رسیدن به راه حل، جلسه مشاوره برگزار شود. اما جلسات روانشناسی اصولا 45 تا 60 دقیقه و هفته‌ای یک یا دو بار است.
- تعداد جلسات: تعداد جلسات مشاور بین 1 تا 16 جلسه است، جلسات روانشناس بسته به نوع اختلال از 6 ماه تا چند سال ادامه پیدا می‌کند.
کدام برای شما بهتر است مشاور یا روانشناس؟
با توجه به این‌که کار اصلی یک مشاور، آموزش مهارت‌های زندگی و در شرایط بحرانی کمک به فرد بحران دیده است، اگر شما با مشکل حادی در حال حاضر مواجه هستید، بهترین چیزی که می‌تواند به شما کمک کند گرفتن کمک از یک فرد آگاه در زمینه مشکل خود است؛ برای مثال خانمی که خواستگاری با فشار زمان برای زودتر جواب دادن دارد، در چنین شرایطی این خانم نیاز دارد تا یک مشاور به او کمک کند تا با اطلاعاتی که از روابط و ساختار خانواده و روان افراد دارد، بتواند تصمیم مناسب‌تری بگیرد. اما چه زمانی برای مراجعه به روانشناس مناسب است؟ هر زمان که شما احساس کردید با یک چالش تکراری درگیر هستید. فرض کنید شما مدام در کارهایی که به عنوان شغل انتخاب می‌کنید؛ بعد از مدتی احساس سرخوردگی و نا امیدی می‌کنید و آن را رها می کنید یا زمانی که احساس می‌کنید در دوستی‌هایتان مدام به شما بازخورد تو خیلی آدم حساسی هستی، می‌دهند؛ در این مواقع شما می‌توانید مشکل را در درون خود با کمک روانشناس پیگیری کنید و آسیب‌های احتمالی به بخش‌هایی از شخصیت خود، که باعث این مشکلات شده، را ترمیم کنید.
روانشناس یا روانپزشک: برای حل مشکلم به کدام یک مراجعه کنم؟
برای بررسی تفاوت این دو تخصص، بهتر است از این سوال شروع کنیم چه زمانی وقت مناسب مراجعه به روانپزشک است؟ اگر علائمی را در خود می‌بینید که این علائم، زندگی عادی را برای شما مختل کرده است برای مثال شما حمله‌های اضطرابی را تجربه می‌کنید به طوری که در فضاهای بسته احساس خفگی می‌کنید یا در فضای شلوغ احساس می‌کنید الان ممکن است بیهوش شوید. به طور کلی زمانی که رفتارهایی انجام می‌دهید که در حالی که اذیت می‌شوید نمی توانید آن‌ها را ترک کنید مثلاْ مدام برای خروج از خانه می‌بایست همه چیز را چک کنید یا برای آرام شدن می‌بایست رفتارهای بی‌معنایی را انجام دهید که در انجام آن احساس اجبار می‌کنید. مثلاْ می‌بایست دوبار تای لباس را باز و بسته کنید تا از یک فکر اضطرابی خلاص شوید. در این مواقع برای بر طرف شدن علایم آزار دهنده بهتر است ابتدا به روانپزشک مراجعه کنید تا با مصرف دارو علائم اختلال بر طرف شود و بعد برای بر طرف شدن ریشه‌ای آن با یک روانشناس صحبت کنید. مراجعه به روانشناس ،زمانی مناسب است که شما احساسات آزاردهنده یا مشکلات تکراری در مقاطع مختلف زندگی خود دارید، برای مثال در کودکی احساس تنهایی می‌کردید بعد در مدرسه، دانشگاه و سرکار هم این احساس تنهایی آزار دهنده با شما هست، یا فردی که در خانواده احساس دوست داشتنی نبودن داشته و بعداْ در ازدواج یا کار هم به احساس محبتی که دیگران به او ابراز می‌کنند، بدبین و بی اعتماد است.
تفاوت روانکاو و روانپزشک
همان طوری که قبلاْ هم گفته شد یک روانکاو می‌تواند یک روانپزشک باشد که در زمینه روانکاوی کار می‌کند. اما هر روانپزشکی نمی‌تواند روانکاو باشد و در زمینه روانکاوی بیماران فعالیت کند.
جمع بندی
همان‌طور که در بالا توضیح داده شد در زمان مواجهه با مشکلاتی که نیاز به تصمیم گیری مهم یا تغییرات فوری دارید مثل ازدواج، کار، انتخاب رشته و مهارت‌های زندگی کمک از مشاور مناسب تر است. زمانی که احساس می‌کنید یک اشتباه را مدام تکرار می‌کنید اما نمی‌توانید سر نخ آن را پیدا کنید بهترین انتخاب شما می تواند روانشناس باشد. زمانی که به دلیل یک سری علائم مثل علائم پنیک، وسواس یا افسردگی زندگی طبیعی شما دچار اختلال شده برای برطرف شدن علائم می‌بایست از یک روانپزشک کمک بگیرید و البته با افتخار مرکز مشاوره افرا می‌تواند در این زمینه که شما در حال حاضر با توجه به شرایط خلقی و موقعیتی که دارید، از کدام متخصص می‌توانید، کمک بگیرید به شما مشاوره رایگان ارائه دهد. با توجه به مطالب عنوان شده می‌توان چنین نتیجه گرفت که در واقع کار کلیدی یک مشاور، آموزش مهارت‌های زندگی و مواجهه با بحران بوده و کار کلیدی یک روانشناس، درمان آسیب‌های روانی افراد با رویکردهای مختلف روانشناختی و کار کلیدی یک روانکاو کاوش در اعماق روان و ناهشیار فرد برای آگاهی دادن بیشتر به فرد و در نهایت، کار کلیدی یک روانپزشک برطرف کردن نشانه‌های جسمانی و روانی بیماری‌های روانشناسی به کمک دارو یا ابزارهای پزشکی از جمله تی دی سی اس می باشد. شما خوانندگان عزیز در صورتی که نیاز به اطلاعات بیشتر در زمینه‌های تخصصی روانشناسی دارید، می توانید سوالات خود را از متخصصین مرکز مشاوره افرا بپرسید.
برای دریافت مشاوره فردی می توانید با کلینیک روانشناسی افرا تماس حاصل فرمایید.
021-44273757 ، 021-44273767
